آزمایش و روش تقویت کیفیت اسپرم برای افزایش باروری

آزمایش کیفیت اسپرم؛ بررسی سلامت و تحرک اسپرم برای افزایش باروری و راهکارهای تقویت باروری مردان.

✅ اسپرم چیست و چه کاری انجام می دهد؟

اسپرم (Sperm) سلول جنسی مردانه است که در بیضه ها تولید می شود. نقش اصلی اسپرم بارور کردن تخمک زن است. هر اسپرم شامل:

• سر (حاوی ماده ژنتیکی DNA)
  
• گردن
  
• دم (برای حرکت کردن)

می باشد.

✅ کیفیت اسپرم چگونه بررسی می شود؟

کیفیت اسپرم در آزمایش آنالیز مایع منی (Semen Analysis) بررسی می شود و پارامترهای اصلی آن شامل:

تعداد اسپرم (Concentration):

تعداد اسپرم در هر میلی لیتر. مقدار نرمال: حداقل 15 میلیون در هر میلی لیتر

تحرک (Motility):

درصد اسپرم هایی که حرکت می کنند (حرکت به سمت جلو اهمیت دارد).

شکل (Morphology):

درصد اسپرم هایی با شکل طبیعی (سر، دم، اندازه مناسب)

حجم مایع منی:

حداقل 1.5 میلی لیتر در یک انزال

pH، ویسکوزیته، و زمان مایع شدن

✅ انواع حرکت اسپرم ها (Motility Types)

در آنالیز مایع منی، اسپرم ها از نظر حرکت به چهار دسته تقسیم می شوند:

• PR (Progressive Motility) = حرکت رو به جلو
  
• NP (Non-progressive Motility) = حرکت درجا یا بدون پیشروی
  
• IM (Immotile) = بدون حرکت (اسپرم مرده یا ضعیف)
  
• Total Motility = مجموع اسپرم هایی که حرکت دارند (PR + NP)
  

✅ تحرک نرمال اسپرم چقدر باید باشد؟

طبق استانداردهای سازمان جهانی بهداشت (WHO):

تحرک کلی (Total Motility): بیش از 40٪
تحرک پیشرونده (PR): بیش از 32٪

🔹 تعریف تحرک اسپرم

تحرک پیشرونده (Progressive Motility – Grade A):
به اسپرم هایی گفته می شود که با الگوی منظم و مؤثر، در مسیر مستقیم یا دایره های وسیع حرکت می کنند. این نوع حرکت برای رسیدن به تخمک و باروری ضروری است.

تحرک غیرپیشرونده (Non-Progressive Motility – Grade B):
اسپرم هایی که حرکت دارند اما پیشروی مؤثری ندارند، مثلاً به صورت چرخشی یا در دایره های کوچک حرکت می کنند. این حرکت ها به طور معمول به باروری کمک نمی کنند.

حرکت اسپرم باید چقدر باشد؟

این سؤال معمولاً به دو صورت مطرح می شود:

«مقدار طبیعی حرکت اسپرم چقدر است؟»
«در آزمایش اسپرم، تحرک باید چقدر باشد؟»
در پاسخ باید گفت که در یک نمونه منی نرمال:
حداقل 40٪ از اسپرم ها باید متحرک باشند.

از این مقدار، حداقل 32٪ باید دارای حرکت پیشرونده (یعنی حرکت مؤثر به جلو) باشند.
ارزیابی کم تحرکی معمولاً بر اساس درصد انجام می شود، اما تحقیقات نشان داده اند که تعداد واقعی اسپرم های متحرک معیار دقیق تری است:

✅ احتمال بارداری با اسپرم کم تحرک چقدر است؟

با کاهش تحرک اسپرم، احتمال رسیدن اسپرم به تخمک و باروری کاهش می یابد ولی بارداری هنوز هم ممکن است، به ویژه اگر تعداد و شکل اسپرم ها خوب باشد. در موارد شدید ممکن است نیاز به روش های کمک باروری مثل IUI یا IVF باشد.

✅ بهترین داروها و مکمل ها برای افزایش حرکت اسپرم

اگر مشخص شود که اختلال باروری مردان صرفاً به دلیل کاهش تحرک اسپرم ها است و سایر فاکتورهای باروری از جمله تعداد، شکل و ساختار اسپرم ها در محدوده طبیعی قرار دارند، می توان با استفاده از داروها و مکمل های تخصصی، تحرک اسپرم را بهبود بخشید و در نتیجه، شانس بارداری طبیعی را افزایش داد.
در برخی موارد، پزشک ممکن است برای تقویت عملکرد اسپرم ها از آمپول های هورمونی، مانند HCG استفاده کند. این هورمون با تحریک بیضه ها، می تواند تولید تستوسترون و در نتیجه قدرت باروری مردان را تقویت نماید. البته استفاده از این نوع درمان باید کاملاً تحت نظر پزشک متخصص انجام شود. علاوه بر آمپول، مصرف مکمل های تقویتی نیز می تواند نقش مؤثری در بهبود عملکرد اسپرم داشته باشد. بسیاری از این مکمل ها نه تنها باعث افزایش تعداد اسپرم می شوند، بلکه همزمان موجب بهبود حرکت (تحرک) و شکل طبیعی آن ها نیز خواهند شد. در واقع، مکمل ها با اثر چندجانبه، کیفیت کلی اسپرم را ارتقاء می دهند.

مشاهده لباس نوزادی تا یکسال پسرانه

از جمله قوی ترین داروها و مکمل های تخصصی برای افزایش تحرک و بهبود کیفیت اسپرم ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ساشه فرتومن – O.P.D Pharma
  
• قرص اسپریژن – نانو حیات دارو
  
• ساشه آندروفرتی – Q Pharma
  
• کپسول رویال ژلی – STP Pharma
  
• کپسول CountBoost – Fairhaven Health (مخصوص افزایش تعداد اسپرم)
  
• کپسول Performax – Herbaviva
  
• کپسول Wellman Conception – Vitabiotics (مؤثر در افزایش تحرک و تعداد اسپرم)
  
• کپسول Motility Max – AMS (افزایش دهنده تخصصی تحرک اسپرم)
  
• کپسول MotilityBoost – Fairhaven Health
  
• قرص FertilAid for Men – Fairhaven Health
  
• ساشه Proxeed Plus – Sigma-Tau
  
• ساشه Fertil-Vital – Sunlife
  
• کپسول Profertil – Lenus Pharma

📌 نکته مهم: هرچند بیشتر این مکمل ها فاقد عوارض جانبی جدی هستند، اما مصرف بی رویه یا خودسرانه آن ها می تواند بی اثر یا حتی مضر باشد. بنابراین حتماً پیش از شروع مصرف، با پزشک متخصص اورولوژی یا نازایی مشورت کنید تا دوز مناسب، مدت مصرف، و نوع مکمل بر اساس شرایط بدنی شما تعیین شود.

داروها و مکمل هایی که ممکن است تجویز شوند (با نظر پزشک):

✅ راه های طبیعی افزایش تحرک اسپرم

اصلاح سبک زندگی:

• ترک سیگار و الکل
• پرهیز از مصرف مواد مخدر
• کاهش استرس و خواب کافی
• ورزش منظم و حفظ وزن مناسب
• پرهیز از گرمای زیاد: سونا، جکوزی، لپ تاپ روی ران
• تغذیه مناسب: غذاها، میوه ها و سبزیجات تازه (سرشار از آنتی اکسیدان)

مثل توت فرنگی، پرتقال، اسفناج، کلم بروکلی، هویج
مغزیجات: گردو، بادام، پسته (منبع امگا 3 و روی)
حبوبات: عدس، لوبیا، نخود (غنی از فولات)
ماهی های چرب: سالمون، ساردین، تُن (دارای اسیدهای چرب مفید)
تخم مرغ (با زرده)، گوشت بدون چربی، مرغ
لبنیات کم چرب
آب زیاد (برای رقیق نگه داشتن مایع منی)

• مکمل های تقویتی (با نظر پزشک)

✅ فولات چیست؟

فولات (Folate) نوعی ویتامین B است، دقیق تر بگیم ویتامین B9.
فولات به طور طبیعی در غذاهایی مثل نخود، عدس، اسفناج، کلم بروکلی، آووکادو و پرتقال وجود دارد.

🔹 نقش فولات در بدن چیست؟

✅ کمک به ساخت DNA و RNA

(خیلی مهم برای تقسیم سلولی، به ویژه در سلول های جنسی مثل اسپرم)

✅ پیشگیری از نقص های مادرزادی در دوران بارداری
(به همین دلیل، زنان باردار معمولاً اسیدفولیک مصرف می کنند)

✅ حمایت از سلامت اسپرم در مردان

کمبود فولات می تونه باعث کاهش کیفیت و تحرک اسپرم بشه
با کاهش آسیب DNA اسپرم، احتمال بارداری سالم بیشتر میشه

فولات شکل طبیعی ویتامین B9 است که به طور طبیعی در غذاهایی مانند نخود، عدس، اسفناج، کلم بروکلی، آووکادو و مرکبات یافت می شود. بدن ما برای ساخت DNA، تقسیم سلولی، و عملکرد مناسب اسپرم به این ویتامین نیاز دارد.
در مقابل، اسیدفولیک شکل مصنوعی ویتامین B9 است که در مکمل ها و غذاهای غنی شده (مثل نان ها و غلات صبحانه ی صنعتی) استفاده می شود. بدن باید اسیدفولیک را قبل از استفاده به فرم فعال فولات تبدیل کند.در حالی که هر دو نوع می توانند نیاز بدن را تأمین کنند، فولات طبیعی معمولاً بهتر جذب و استفاده می شود و برای بسیاری از افراد به ویژه در پیشگیری از مشکلات باروری یا بارداری ترجیح داده می شود.

مشاهده لباس نوزادی تا یکسال دخترانه

✅ آزمایش تحرک اسپرم چیست؟

آزمایش تحرک اسپرم یا به طور کامل تر آزمایش آنالیز مایع منی (Semen Analysis)، یک بررسی آزمایشگاهی است که برای ارزیابی سلامت باروری مردان انجام می شود. یکی از مهم ترین بخش های این آزمایش، بررسی تحرک اسپرم (Sperm Motility) است.

🧾 نمونه گیری برای آزمایش چگونه انجام می شود؟

نمونه مایع منی معمولاً از طریق انزال در محیط آزمایشگاه یا در ظرف استریل در خانه و انتقال سریع به آزمایشگاه گرفته می شود.

نمونه باید تازه باشد (زیر 30 تا 60 دقیقه)

قبل از آزمایش، معمولاً توصیه می شود 2 تا 5 روز پرهیز جنسی داشته باشید

🔬 چرا این آزمایش مهم است؟

• برای بررسی علت ناباروری مردان
  
• برای ارزیابی موفقیت درمان های ناباروری
  
• برای تصمیم گیری در مورد استفاده از روش های کمک باروری مثل IUI یا IVF
  
  

در تهران، چندین آزمایشگاه معتبر وجود دارند که آزمایش آنالیز مایع منی (اسپرموگرام) را با دقت بالا انجام می دهند. در ادامه، فهرستی از این آزمایشگاه ها به همراه اطلاعات تماس و ویژگی های کلیدی آن ها ارائه می شود:

آزمایشگاه فارابی

یکی از معتبرترین آزمایشگاه های شمال تهران با ارائه خدمات دقیق و فوری در زمینه آنالیز اسپرم.
وبسایت آزمایشگاه فارابی

آزمایشگاه جردن

ارائه خدمات تخصصی در زمینه آنالیز مایع منی با استفاده از تجهیزات پیشرفته و کادر مجرب.
Jordan Medical Lab

آزمایشگاه دکتر مهدوی

آزمایشگاهی مجهز در غرب تهران با ارائه خدمات آنالیز اسپرم با تکنولوژی روز دنیا.
drmahdavilab.com

آزمایشگاه آرژانتین

ارائه خدمات اسپرموگرام با دقت بالا و سرعت در ارائه نتایج، همراه با مشاوره تخصصی.
argentinalab.ir

آزمایشگاه آرمین

ارائه خدمات آنالیز مایع منی با بررسی دقیق مواردی مانند حجم، تحرک و مورفولوژی اسپرم.
آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک آرمین

آزمایشگاه پیروزی

ارائه خدمات آزمایش مایع منی با تمرکز بر کیفیت و تعداد اسپرم ها.
piroozilab.com

نکات مهم برای انجام آزمایش آنالیز مایع منی:

• زمان نمونه گیری: حداقل 2 تا 3 روز پس از آخرین انزال برای دریافت نتیجه دقیق تر.
  
• روش نمونه گیری: ترجیحاً در آزمایشگاه و در محیطی خصوصی انجام شود.
  
• زمان تحویل نمونه: باید ظرف 30 دقیقه پس از جمع آوری به آزمایشگاه تحویل داده شود.
  
• دمای انتقال: نمونه باید در دمای بدن (حدود 37 درجه سانتی گراد) نگهداری شود.
  
• تجهیزات: استفاده از ظروف استریل و عدم تماس دست با داخل ظرف.
  

برای دریافت اطلاعات دقیق تر، قیمت ها و نحوه نوبت دهی، پیشنهاد می شود با آزمایشگاه های مورد نظر تماس بگیرید.