چگونه کودکان را عاشق هنر و موسیقی کنیم؟
با ایجاد محیط هنری، آزادی تجربه، ابزار ساده، الگوی والدین، تشویق هدفمند و تجربه‌های الهام‌بخش، می‌توان عشق به هنر و موسیقی را در کودک پرورش داد.
🎨 هنر و موسیقی را وارد زندگی روزمره کنید
- هنگام بازی، موسیقی آرام یا شاد پخش کنید و بگذارید کودک آزادانه واکنش نشان دهد.
- برای کارهای روزمره مثل جمع کردن اسباب بازی ها، یک آهنگ مخصوص انتخاب کنید.
- قلم های رنگی، مدادرنگی، آبرنگ، خمیر بازی و… را همیشه در دسترسش بگذارید.
وقتی کودک در محیطی رشد کند که موسیقی و هنر بخشی طبیعی از زندگی روزمره باشد، این عناصر برایش تبدیل به تجربه های آشنا و لذت بخش می شوند. پخش موسیقی های متنوع هنگام بازی، صبحانه یا حتی قبل از خواب باعث می شود کودک به صورت ناخودآگاه به ریتم، ملودی و احساس موسیقی حساس تر شود. همین حضور دائمی اما غیرتحمیلی، علاقه را در او شکل می دهد.
در مورد هنر نیز داشتن وسایل ساده ی نقاشی و رنگ آمیزی روی میز یا داخل سبدی قابل دسترس، او را به سمت تجربه و امتحان کردن می کشاند. کودک وقتی بداند هر لحظه می تواند با رنگ ها یا ابزار ساده سرگرم شود، کم کم هنر را بخشی از بازی های روزانه خود می بیند.
🎶 از الگو بودن خودتان استفاده کنید
- کودک به چیزی علاقه مند می شود که شما به آن علاقه نشان دهید.
- گاهی خودتان نقاشی کنید.
- یک ساز ساده مثل فلوت یا کالیمبا بزنید—even اگر مبتدی هستید.
- درباره زیبایی یک رنگ یا جذابیت یک آهنگ با او حرف بزنید.
بچه ها بیش از هر چیز از رفتار والدین الگو می گیرند. اگر شما با اشتیاق درباره نقاشی یا موسیقی حرف بزنید، خودتان نقاشی کنید یا گاهی ساز بزنید—even اگر مبتدی باشید—کودک متوجه آن اشتیاق می شود و با کنجکاوی به دنیای شما نزدیک می شود.
حتی توصیف ساده ی شما درباره زیبایی یک رنگ یا حس خوب یک آهنگ می تواند آن احساس را به کودک منتقل کند. کودک وقتی می بیند هنر و موسیقی در زندگی والدین نقش لذت بخش دارد، خودش هم بدون فشار به سمت آن کشیده می شود.
🖍️ ابزارهای ساده و جذاب در اختیارش بگذارید
- نیازی به خرید وسایل حرفه ای نیست.
- سازهای ساده مثل دف کودک، زیلوفون، طبل کوچک، بلز، تمبورین
- ابزار هنری ارزان مثل گچ رنگی، کاغذهای رنگی، استیکر، قیچی کودکانه
- مهم این است که خطرناک نباشند و آزادی تجربه بدهند.
برای ایجاد علاقه به هنر یا موسیقی لازم نیست وسایل گران قیمت تهیه کنید. آنچه کودک نیاز دارد ابزارهایی است که بتواند بدون ترس از خراب کردن یا شکستن، آزادانه با آن ها تجربه کند؛ مثل خمیر بازی، آبرنگ، گچ رنگی، کاغذ رنگی یا سازهای ابتدایی مثل بلز، طبل کوچک یا دف کودک.
داشتن ابزار قابل دسترس باعث می شود کودک کاملاً خودجوش به سمت آن ها برود. هر بار که احساس خلاقیت یا انرژی کند، امکان تجربه دارد و همین تجربه های آزاد و پیوسته علاقه عمیق را شکل می دهد.
🎼 اجازه تجربه آزاد بدهید
- شعار مهم: «در هنر، اشتباه وجود ندارد.»
- اجازه دهید با رنگ ها کثیف کاری کند.
- اجازه دهید با سازها سر و صدا کند.
- به او نگویید «این طوری نکش»، «خوشگل نیست» یا «صدا دربیار ولی درست».
- آزادی خلاقیت، عشق به هنر را می سازد.
در دنیای کودک، آزادی تجربه مهم تر از نتیجه ی نهایی است. اگر هنگام نقاشی یا موسیقی مدام به او بگویید «این کار را درست انجام بده» یا «این رنگ را استفاده نکن»، احساس محدودیت و ترس از اشتباه پیدا می کند و احتمالاً از هنر فاصله می گیرد.
هنر جایی است برای کشف، کثیف کاری، صدا درآوردن و آزمون و خطا. وقتی کودک بداند که هیچ قضاوتی وجود ندارد و آزاد است تجربه کند، با هیجان بیشتری وارد فعالیت می شود و در نتیجه ریشه های علاقه مندی در او عمیق تر می شود.
چگونه کودکتان را عاشق ورزش کنید
🎨 نمایشگاه و کنسرت کودکانه ببرید
- مهدهای کودک، مراکز فرهنگی و فرهنگسراها معمولاً برنامه های کودک محور دارند.
- حضور در فضای هنری، چشم و گوش کودک را تربیت می کند.
قرار گرفتن کودک در محیط هایی که سایر کودکان در حال تجربه ی هنر یا موسیقی هستند، تأثیر بزرگی بر علاقه مندی اش دارد. وقتی او می بیند بچه های دیگر ساز می زنند یا آثارشان نمایش داده می شود، به صورت طبیعی احساس می کند که خودش هم می تواند چنین کاری انجام دهد.
همچنین این فضاها محرک های حسی قوی دارند؛ رنگ های متنوع، صداهای تازه، صحنه ها و حرکات. این تجربه های حسی باعث می شود کودک هنر را چیزی زنده، واقعی و هیجان انگیز ببیند، نه یک کار آموزشی و خشک.
📚 کتاب و انیمیشن های مرتبط معرفی کنید
- کتاب هایی که شخصیت ها نقاشی می کشند یا ساز می زنند، ناخودآگاه علاقه ایجاد می کنند.
- انیمیشن هایی مثل Coco، Sing، یا کتاب های نقاشی تعاملی به شدت اثرگذارند.
داستان ها و تصویرها نقش بزرگی در شکل گیری علاقه کودک دارند. وقتی شخصیت محبوب داستان او ساز می زند یا نقاشی می کشد، کودک خود را در آن نقش تصور می کند. کتاب های تصویری یا انیمیشن هایی با محوریت موسیقی و هنر می توانند تخیل او را فعال کنند و انگیزه او را بالا ببرند.
این منابع همچنین به کودک کمک می کنند بفهمد هنر فقط رنگ زدن یا موسیقی فقط صدا درآوردن نیست؛ بلکه راهی برای بیان احساس ها و ساختن چیزهای شگفت انگیز است. در نتیجه هنر و موسیقی در ذهن او جذاب و قابل دستیابی جلوه می کند.
👨👩👧 با هم پروژه های هنری انجام دهید
چند ایده ساده:
- درست کردن ماسک با مقوا
- نقاشی با دست یا پا
- ساخت ساز ساده مثل جغجغه با بطری و دانه خشک
- تئاتر عروسکی با جوراب
- همکاری مشترک کیفیت عاطفی ایجاد می کند و کودک را عاشق فعالیت می سازد.
فعالیت های مشترک هنری فرصت بسیار خوبی برای تقویت رابطه و ایجاد تجربه های مثبت فراهم می کنند. وقتی شما با کودک ماسک درست می کنید، با هم نقاشی انگشتی می کشید یا یک ساز ساده مثل جغجغه درست می کنید، او تجربه ای عاطفی و لذت بخش با هنر پیدا می کند.
این پروژه های کوچک همچنین حس موفقیت ایجاد می کنند؛ کودک می بیند نتیجه ی زحمتش به شکل یک کاردستی یا یک ساز در دست اوست. این حس مالکیت و موفقیت، اعتمادبه نفس هنری او را بالا می برد و علاقه را تقویت می کند.
🎁 استعدادش را پیدا کنید، نه اینکه چیزی را تحمیل کنید
برخی کودکان عاشق رنگ اند، برخی عاشق ریتم و حرکت.
مشاهده کنید:
بیشتر به چه چیزی واکنش نشان می دهد؟
چه چیزی او را هیجان زده می کند؟
سرمایه گذاری روی آن مسیر نتیجه بسیار بهتری دارد.
هر کودکی در مسیر هنر یا موسیقی استعداد و سلیقه خاص خودش را دارد. بعضی ها عاشق رنگ و شکل اند، بعضی ها به ریتم و حرکت واکنش نشان می دهند. والدین با مشاهده دقیق می توانند بفهمند کودک به چه چیزی بیشتر جذب می شود.
سرمایه گذاری روی آن چیزی که کودک ذاتاً به آن کشش دارد باعث رشد عمیق تر و واقعی تر علاقه می شود. تحمیل کردن مسیری که والدین دوست دارند اما کودک علاقه ندارد، معمولاً نتیجه معکوس می دهد و ممکن است کودک از هنر دور شود.
❤️ تشویق درست، کلید طلایی
- تعریف واقعی و مشخص: «چقدر جالب اینجا از رنگ زرد استفاده کردی!»
- آثارش را روی دیوار اتاق بچسبانید.
- یک «گالری کوچک خانگی» بسازید.
این کار به او احساس ارزشمندی می دهد و علاقه را عمق می بخشد. تشویق صادقانه و مشخص یکی از مؤثرترین روش ها برای ایجاد علاقه پایدار است. به جای «به به چه قشنگه»، بهتر است بگویید: «چقدر جالب اینجا از رنگ آبی استفاده کردی!» این نوع تشویق باعث می شود کودک احساس کند دیده و درک شده است.
نمایش دادن آثار کودک روی دیوار خانه یا ساختن یک «گالری کوچک» نیز احساس ارزشمندی و افتخار در او ایجاد می کند. وقتی کودک ببیند تلاش هایش جدی گرفته می شود، با انگیزه و شور بیشتری به سمت هنر و موسیقی می رود.
